Betondorptram - wagon 640

Ik krijg soms de vraag gesteld warom ik niet voor een realistische oplossing heb gekozen. Dat idee heb ik al in de ontwerpfase in de prullenbak gegooid. Zag er niet uit. De kleur van beton leent zich niet voor een realistische opzet. Ik zag veel in de strakke houtsnedestijl. Die schaduwen en harde contrasten passen bij mijn manier van werken. Op afstand ziet het er een beetje uit als vlekken. Van dichtbij denk ik dan, ach kijk, de Tuinbouwstraat. Enkele dingen heb ik behoorlijk versimpeld. Anders was het niet uit te voeren.

Bijvoorbeeld de ronding van het gebouw met de toren, die is in werkelijkheid heel flauw. Zet dat maar eens in een perspectief. Heb ik laten vervallen. Maakt niet veel uit. Ik vind het wel mooi dat kan je alleen realistisch weergeven en niet in deze houtsnedestijl. En daar heb ik voor gekozen omdat dat de ontwerpstijl van de SDAP was vóór de oorlog. Betondorp was een tamelijk rood dorp. Het is gebouwd om de woonomstandigheden van arbeiders te verbeteren. Om hier te kunnen wonen moest je lid zijn van de Algemene Woningbouw Vereniging. Die was rood. Trouwens, het dorp is nog steeds erg rood.

Ik heb de tram zo begrijpelijk mogelijk willen maken voor de mensen in Betondorp. Mensen die hier wonen herkennen hun huis. Het is hun tram. Ikzelf ben hier geboren en getogen. Ik heb ook wel elders gewoond, ook in andere steden, maar nee hoor, dit moest het wezen. Ik ga hier niet meer weg. Hier is betrokkenheid bij elkaar. Wel eens té, maar dit stuk waar ik nu woon is prettig.

Ik was destijds al tien jaar vrijwilliger bij het wijkcentrum, de opdrachtgever van de tram. Ze wilden de architectuur van Betondorp op de tram. Het liefst in perspectief. En toen kwamen ze bij mij terecht. Ik vond het leuk en heb meteen ja gezegd. Waarom zou het niet kunnen ? Je bent gewend op doeken van hooguit twee meter te werken. Hoe de werking is op 23 meter moet je maar afwachten. Verder is het niet wezenlijk anders. Dit type tram heeft wel een hele vervelende stootrand waardoor alles in tweeën wordt gedeeld. De onderste stootrand heb ik voor lief genomen maar de bovenste loopt dwars door het ontwerp. Binnen de verschillende stukjes architectuur heb ik me strikt aan de vormen gehouden. Drie maanden, volle dagen gerekend, ben ik bezig geweest met tekenen en een maand met uitzoeken. Kleur, grafische uitwerking, schaduw, licht, donker….. al dat soort dingen. Achteraf zou je altijd willen verbeteren. Het klopt wel.

Dit verhaal is door Helge verteld aan een communicatiemedewerker van het GVB. De tekst is door hem (en dus niet door Helge) opgesteld ten behoeve van publicatie over alle tramontwerpen.
Het eerste verhaal Tramlijn 9 als kunstwerk is geschreven door Jo Haen na een leuk gesprek met Helge.