Heilige Plaats

De Nieuwe Ooster Begraafplaats uit 1894 is ontworpen als een romantische landschapstuin. De kronkelende paden ‘verbeelden’ de loop van het leven. Maar de hoofdlaan achter de aula tekende architect Springer lijnrecht. Onderhoudsmedewerker Ed Meijer vertelt: "De hoofdlaan is kortgeleden teruggebracht in de oorspronkelijke staat zoals bedoeld door Springer. Het graf van Heutsz dat vlak achter de aula stond, is daarom verplaatst." Nu staan bedroefden als zij met hun overledene de aula uitkomen, weer oog in oog met het ‘rechte pad’ dat aan de einder de hemel raakt. Dit symbolische punt verwijst naar de harmonie tussen het innerlijke van de mens en kracht van de natuur en verenigt het verleden, het heden en de toekomst. Ed vertelt in de portierloge bij de hoofdingang. Af en toe komt iemand iets vragen. Daarna vertelt hij verder, "Dit gebouwtje, vroeger een buswachthuisje, is hier sinds oktober 1990 in gebruik." Een collega die net binnenkomt vult aan, "In vak 72 staat nog een zeskantige abri, wel dertig jaar oud. De mensen rusten of schuilen er." Op de vraag waarom er bankjes bij de graven staan antwoordt Ed: "De mensen huren die bankjes om naast hun dierbare te zitten. Het gedenken is dan heel realistisch. Dat is belangrijk. Ik onderhoud die bankjes. Het zijn er wel 400." De ‘Nieuwe Ooster’ bestaat nu 110 jarig en is sinds oktober 2003 een Rijksmonument. Maar de begraafplaats is meer dan een monument, want voor nabestaanden is het een ‘heilige plaats’. Zo'n 'heilige plaats' geeft vorm aan tijd en ruimte en omvat concrete herinneringen en een 'hier en nu'-rustpunt op weg naar een nieuwe toekomst. Ed heeft gelijk wanneer hij zegt: "Schrijven over de begraafplaats is een gevoelige zaak."