Via de Kunst op weg naar integratie

De tijd vliet heen als water. Twintig jaar geleden stond Carmen Vossen op een tafel op het Steve Bikoplein. Hier versierde zij samen met scholieren van de Basisschool de Kraal en hun moeders het speelhuisje met kleurrijke mozaïek-steentjes.

Voor de uitgave van ons boekje '20 jaar Geheugen van Oost' vroegen we aan vertellers van het eerste uur hoe zij terugkeken op hun ervaringen van destijds. De komende weken lees je op site deze interviews. Wil je het boekje met interviews én verhalen bestellen, kijk dan onderaan de pagina.

Het verhaal van Carmen Vossen - 20 jaar GvO Beeld: Foekje Detmar

Het verhaal van Carmen Vossen - 20 jaar GvO Beeld: Foekje Detmar

Alle rechten voorbehouden

Het huisje werd ontworpen door de architect Friso ten Holt. Samen wilden zij de buurt, die er erg grijs bij lag meer kleur en schoonheid geven. Carmen noemde het project 'Mozaïek met motief'. Het mozaïek was geïnspireerd op de motieven van de oude Marokkaanse mozaïeken, genoemd Zellijes. Met hun kleurrijke en talloze geometrische patronen versieren zij gebouwen en pleinen en zijn ze kenmerkend voor de rijke islamitische kunst. Carmen had deze mozaïekkunst bewust als voorbeeld gekozen, omdat rondom het Steve Biko Plein veel families uit islamitische landen waren komen wonen. Met het mozaïek op het plein konden de kinderen en de moeders een vrolijk spoor achterlaten van hun zuidelijke thuislanden en zich zo ook meer thuis voelen. De Arabische motieven in Oost waren dus ook een middel bij het gestelde doel: integratie.

Speelhuisje op het Steve Bikoplein

Speelhuisje op het Steve Bikoplein

Carmen is Duitse, woonde langere tijd in Tunesië voordat zij naar Amsterdam kwam en kent de ups en downs bij het integreren in een nieuwe cultuur. Behalve op het Steve-Bikoplein heeft Carmen ook op andere plekken in Oost samen met de buurtbewoners mozaïekprojecten uitgevoerd en workshops gegeven. Haar laatste project was een workshop over Zellijes tijdens de Marokko tentoonstelling van de Nieuwe Kerk.

Terug in Oost organiseerde zij op vijf basisscholen twee andere kunstprojecten onder de naam 'SHOUF BAK KIJK'. De deelneemsters hiervan waren moeders met voornamelijk een islamitische achtergrond. Ook deze projecten stonden in het teken van kunst en integratie. Zij nam de vrouwen mee naar het Rijksmuseum en het toenmalige CBK en samen vergeleken zij de 17-eeuwse stillevens in hun pracht en praal en de eerder ingetogen stillevens van hedendaagse Nederlandse kunstenaars. Ook vergeleken zij de Nederlandse kunst met de islamitische. Vervolgens gingen de deelneemsters zelf stillevens uit hun eigen leven schilderen en fotograferen. Zo ontstond er door het kijken naar kunst een verbinding tussen de wereld van de vrouwen en de Nederlandse cultuur. Gelijktijdig ontdekten de vrouwen hun eigen kunstzinnige talenten.

Enthousiast vertelt Carmen over de inzet van de vrouwen en de zeer waardevolle samenwerking met Catherine Steenbeek van het CBK samen met de Franse kunstenares Dominique Martin. In het archief van het CBK staat dat 'de organisatie van het project "Shouf Bak Kijk" van beeldend kunstenaar Carmen Vossen, in samenwerking met Turkse en Marokkaanse moeders van openbare basisscholen in het kader van het jaarlijkse culturele festival De Rode Loper erg belangrijk was.' Amsterdam Oost is nog steeds de buurt waar Carmen zich het meest thuis voelt. Het grijze Oost van de jaren 90 is volgens haar veranderd in een kleurrijke levendige buurt en blij verrast ontdekte zij aan de gevels van de nieuwe Oostpoort een spoor van Arabische motieven. De laatste jaren is Carmen vooral met eigen werk verder gegaan, met verschillende fotoseries en fotoboeken. Momenteel werkt zij aan illustraties voor een kinderboek. Mozaïek was toen der tijd een van de middelen van Carmen om schoonheid in de openbare ruimte te brengen. In het artikel 'Mijn land is ver' zegt zij: 'Ik wil schoonheid scheppen in de openbare ruimte en dat wil ik samen doen met degenen die deze dagelijks gebruiken.' Boven de ingang van het speelhuisje staat vol betekenis het oog van mozaïek. Het zal ook in de toekomst de moeders en spelende kinderen op het Steve Bikoplein begeleiden en de samengevoegde steentjes zullen 'het samen-doen' blijvend symbolisch stimuleren. Dat is hoopvol voor de toekomst.

Carmen Vossen aan het werk aan het speelhuisje, 2003

Carmen Vossen aan het werk aan het speelhuisje, 2003

Het verhaal wat Carmen uitkoos voor het boekje: 
Speelhuisje met mozaïek 

Over het boekje:
Het boekje Zijn wie je bent in Oost is een uitgave van Het Geheugen van Oost, november 2023. Mede mogelijk gemaakt door Dynamo.
Het boekje is samengesteld uit interviews en verhalen. De verhalen zijn in samenspraak met de geïnterviewden gekozen van de website www.geheugenvanoost.nl.

De samenstelling en eindredactie voor het boekje was in handen van Foekje Detmar.
Ontwerp: Hollands Diep, opmaak: Laura Kalter Ontwerpen
Druk: Printingpower.nl

Belangstellenden kunnen het boekje bestellen tegen betaling van 5€ verzendkosten. Stuur een mail met uw gegevens naar: geheugenvanoost [at] amsterdammuseum.nl dan sturen wij het aan u op.

Alle rechten voorbehouden

165 keer bekeken

Geen reacties

Voeg je reactie toe