Een boek over Archipel

De foto’s erbij zijn prachtig en er gaat een mooie geschiedenis van de korfbalvereniging Archipel voor mij open. Archipel, de club die vanuit de Oostelijke eilanden naar het Makassarplein verhuisde, speelde in de hoogste klasse en was zo en passant een huwelijksbureau. De verhalen over Archipel worden altijd met veel enthousiasme ontvangen. 

Henk is geboren op de Zeeburgerdijk en hij vertelt daarover: “Naast mijn huis kon ik voetballen met André, onder de poortjes aan het begin van de dijk vlak bij de Makassarstraat. Op woensdag- en zaterdagmiddag deden we dat aan de andere kant van de Zeeburgerdijk, tegenover het latere Bodecentrum. Ik was zeer behendig met gooien en stond op doel, mijn voorland was duidelijk: korfbalclub Archipel”. De korfbalvereniging begon op Wittenburg, en heette toen ook Wittenburg. De meeste gezinnen daar waren heel klein behuisd en buiten spelen een must om je uit te leven en energie op te doen. In de jaren dertig verhuisde de vereniging naar het Makassarplein waar ze na de oprichting van de speeltuinvereniging Archipel onderdeel van werd. Op het Makassarplein zat ome Bart jarenlang, altijd in een rib uwelen broek. De club was een belangrijk ankerpunt in de buurt, iedereen woonde eromheen of verhuisde mee, van de oostelijke eilanden naar een betere woning in de Indische buurt. Henk beschrijft dit als de ‘hergeboorte’ van Archipel. De sfeer was fantastisch en er zijn heel wat archipelhuwelijken tot stand gekomen, en hierna de kinderen en kleinkinderen. 

Het Geheugen van Oost betekent veel, de verhalen over Archipel staan op deze site en het op deze wijze bewaren van die verhalen is belangrijk, want een archief is er niet. Van de krantjes, gestencilde strookjes met de hand om te adresseren, zijn er maar heel weinig en niet chronologisch over gebleven. Prachtige boeken van de notulen zijn nu helemaal weg, daarom zijn die verhalen van vroeger op de site zo ontzettend leuk. Ook oud Archipellers reageren enthousiast op de verhalen. En daardoor blijft de herinnering levend. 

Een ander mooi voorbeeld is het verhaal op de site van Rachel van Amerongen. Zij kwam terug uit het kamp met een getatoeëerd nummer op haar onderarm. Een joodse vrouw uit een socialistisch milieu. Omroep MAX was bezig met een documentaire over helden uit de Tweede Wereldoorlog en kwam bij mij terecht door mijn verhaal op de site van het Geheugen van Oost. De journaliste wilde meer informatie en die kon ik haar geven. De dochter van Rachel, Myriam, werd geïnterviewd in het programma en een oude televisieopname van tante Chel. Haar eerste man was betrokken bij de Februaristaking en daarom gefusilleerd. Het Geheugen van Oost was een van de bronnen van het onderzoek. 

Mijn idee, of wens? Een boek over Archipel zou waardevol zijn, als je oudere leden aan het woord laat? De verhalen zijn er, levende oud Archipellers genoeg en ook de jongere garde is er gelukkig. Een podcast hierover lijkt me ook interessant. 

Een Archipel groepsfoto gemaakt eind jaren ‘60, opgestuurd door Jan Janssen. Links onderaan Andrea Haenen, José Annes en Jan Janssen staat rechts van de paal (de rest van de namen weet hij helaas niet meer). 

Het verhaal wat Henk Penseel uitkoos voor het boekje: 
Archipel als huwelijksbureau

Over het boekje:
Het boekje Zijn wie je bent in Oost is een uitgave van Het Geheugen van Oost, november 2023. Mede mogelijk gemaakt door Dynamo.
Het boekje is samengesteld uit interviews en verhalen. De verhalen zijn in samenspraak met de geïnterviewden gekozen van de website www.geheugenvanoost.nl.

De samenstelling en eindredactie voor het boekje was in handen van Foekje Detmar.
Ontwerp: Hollands Diep, opmaak: Laura Kalter Ontwerpen
Druk: Printingpower.nl

Belangstellenden kunnen het boekje bestellen tegen betaling van 5€ verzendkosten. Stuur een mail met uw gegevens naar: geheugenvanoost [at] amsterdammuseum.nl dan sturen wij het aan u op.