Tunnelhoek, de winkel van Henk Komen

Henk Komen (1911-2002) werd geboren in de Jordaan. Hij ging naar de lagere school in de Laing's Nekstraat waar hij bevriend was met Henk Thijssen, de zoon van Theo Thijssen. Toen hij van de lagere school kwam moest hij aan het werk. Verder leren was er niet bij.

Diverse baantjes vanwege de crisis
Hij begon op 13-jarige leeftijd als piccolo bij de Java Sumatra Handelmaatschappij. Maar net als vele anderen verloor hij door de crisis zijn baantje. Om toch wat geld te verdienen hielp hij zijn broer Gerrit die een ijzerwinkel had in de Indische buurt. Met een koffertje vol ijzerwaren ging hij naar potentiële klanten toe. Ook hielp hij zijn vader met brood bakken. Een baantje bij het Oost-Indisch huis, afdeling accijnzen, volgde.

IJzerwinkel 'Tunnelhoek' op Archimedesweg 57
Toen Henk op een dag met een groep Amsterdammers op de fiets naar Hilversum ging om daar in het sanatorium te zingen ontmoette hij Bep Kröner (1917-2010). Op de terugweg duwde hij Bep over de brug van de Vecht. Dat was het begin van hun relatie. Toen er trouwplannen kwamen was zijn lage inkomen een bezwaar. Met financiële hulp van zijn broer Gerrit begon hij in mei 1937 een ijzerwinkel in de Watergraafsmeer. Deze bevond zich in een in juni 1936 gereedgekomen rijtje huizen aan de Archimedesweg, op nummer 57, op de hoek voor de spoorwegtunnel. Aan deze plek ontleende hij de naam van zijn winkel: 'Tunnelhoek'. Het was voor deze tunnel, die doorgang geeft naar de Molukkenstraat, dat de oude huizen (nr. 57 t/m 67) gesloopt werden.

Trouwen met Bep in de hulpsecretarie
De winkel was een heel avontuur. Er moest voor 10 gulden per dag verkocht worden om de zaak kostendekkend te hebben. Meestal lukte dit wel, maar in de zomer was het komkommertijd en dan kwam het wel voor dat er maar voor 4 gulden verkocht was. En dat terwijl Henk en Bep op 4 april 1937 verloofd waren. Iedere zaterdagavond werd er gerekend. Gerrit werd wekelijks afbetaald. Het lukte; al in januari 1939 was de schuld afgelost. Henk en Bep trouwden op 12 juli 1939, in de hulpsecretarie (een soort hulpstadhuis) aan Linnaeusparkweg 20-22. Dit was eertijds het raadhuis van de gemeente Watergraafsmeer.

Na hun huwelijk stopte Bep met werken bij bakkerij Van Deudekom. Ze betrokken de woning Copernicusstraat 71-1, waar ze tot aan 1999 zouden wonen. In dat jaar verhuisden ze naar 'De Open Hof' in de Fahrenheitstraat.

"Ik heb het niet in huis, maar ik kan het wel voor u bestellen"
'Tunnelhoek' was een groot succes en dat was voor een groot deel te danken aan de goede service en de aandacht voor de klanten. "Ik heb het niet in huis, maar ik kan het wel voor u bestellen". Om snel te kunnen leveren zouden er de komende 20 jaren heel wat spoedbestellingen gedaan worden bij Van Leer op de Prins Hendrikkade, Schipper op de Rozengracht en Teunissen op de Leidsegracht.

Ook huishoudelijke artikelen
Aanvankelijk was het niet de bedoeling om een winkel in huishoudelijke artikelen te beginnen, maar langzamerhand, als reactie op de vraag "Heeft u po's?" ("Nee, maar ik kan ze wel voor u bestellen") werd dit het wel.

Problemen in de oorlogstijd
De oorlogstijd bracht problemen met zich mee. Zo was er de angst om toch weggehaald te worden voor tewerkstelling in Duitsland, ook al had Henk een Ausweis voor voedselvoorziening omdat hij zaaigoed verkocht. Tegen het eind van de oorlog werden de problemen groter. Gebrek aan brandstof en voedsel, hoge prijzen op de zwarte markt.

Geboorte van Gerbrand en Truus
De aandacht werd afgeleid door de geboorte van een zoon, Gerbrand, op 10 april 1945. Henk had clandestien stroom afgetapt om toch licht te hebben mocht de bevalling 's nacht splaatsvinden.

Met de bevrijding brak een nieuwe, betere tijd aan. Zo werd op 18 april 1947 dochter Truus geboren.

Brand in de winkel
In 1946 brandde de winkel uit en Henk liep daarbij vrij ernstige brandwonden aan zijn benen op. De brand was ontstaan doordat hij de inhoud van twee halfvolle blikken wrijfwas wilde samenvoegen. Dan zou hij weer een vol blik kunnen verkopen. Het wasmengsel vloog echter in brand! Henk liep snel met de brandende was naar buiten, maar door de tocht sloeg de vlam in zijn kleren. Gelukkig kon een voorbijkomende voddenman het vuur met vodden doven.

"Het was verschrikkelijk. Ik zie het allemaal nog zo voor me"
Jetty Verhoog-van Kessel, die als kind al op de Archimedesweg woonde, herinnert het zich nog goed: "Het was verschrikkelijk. Ik zie het allemaal nog zo voor me. Meneer Komen die in brand stond, buurvrouw Tiny Busman die stond te brullen omdat zij dacht dat mevrouw Komen in de winkel was en de winkel die in brand stond". Echtgenoot Klaas Verhoog vult aan: "Achterin de winkel stond een kinderwagen. Die was half verbrand en werd smeulend neergezet bij een kuil, op de plek waar later Utermöhlen zou komen. Die kuil werd, vooral in oorlogstijd, gebruikt als openbare vuilstort".

Drukke jaren volgden
Na de brand werd de winkel weer opgeknapt. Drukke jaren volgden; de inkoopcoöperatie, leveranciers, balansen, de boekhouding. Af en toe kwam de belastingdienst controleren. Als alles dan klopte was het feest en waren er taartjes. Henk was er druk mee. Enige verlichting vormde de samenwerking met Proeskie op de Middenweg ('de andere winkel'). Toch stond Henk altijd klaar voor anderen.

Eenden en kippen op het landje
De heer Fransoo, die boven de winkel woonde, had een flink
aantal eenden en kippen op een landje onder aan de spoordijk. Fransoo was vaak langdurig op reis en dan zorgde Henk voor de kippen en de eenden. Hij hielp ook vaak buurman Van der Helm, de bloemist.

Rond 1965 was het genoeg geweest
Rond 1965 vond Henk het welletjes. Hij was jarenlang dag en nacht in touw geweest en hij wilde het rustiger aan gaan doen. De winkel is toen overgenomen door Theo Beuming die op de Archimedesweg woonde. Helaas werd dat geen succes. Henk ging bij de Nederlandse Middenstandsbank werken waar hij tot aan zijn pensioen een zeer gewaardeerde medewerker is geweest.

----------------------------

Klik rechts (icoontje) bovenaan op de foto en de foto wordt vergroot weergegeven.