Erwin van de Pol
In de eerste helft van de jaren zestig had Ajax een veelbelovend jeugdelftal met onder andere Piet Keizer, Johan Cruijff en Wim Suurbier. Elke vrijdagavond voor een belangrijke wedstrijd kwamen de toekomstige wereldsterren, jochies nog, samen op de Hogeweg in de woning van Jany van der Veen. Dan gingen de schuifdeuren dicht met echtgenote Loes en dochters Loes en Atie erachter. Vervolgens werden ze toegesproken door ‘meneer Veen’. Jany van der Veen (Amsterdam 1917-2001) was speler bij Ajax, vervolgens daar jeugdtrainer, trainer van de Amsterdamse profclubs Blauw-Wit en De Volewijckers die later (met DWS) fuseerden tot FC Amsterdam, waar hij een jaartje trainer van het tweede was. En vervolgens weer later scout bij Ajax.
Hogeweg 21, hoek Bredeweg, heeft misschien wel één van de mooiste erkers van de Watergraafsmeer. En is dus eigenlijk een historisch pand omdat er de fundamenten werden gelegd voor Ajax als wereldclub. Van der Veen was de ontdekker van Cruijff en veel meer succesvolle spelers.
Iets terugzeggen kwam voor, meneer Veen vond argumenteren belangrijk. Het was avant la lettre een soort trainingskamp met chocolademelk. De afspraak was dat alles wat op de Hogeweg besproken werd tussen vier muren bleef.
Ajax was weliswaar landelijk allang een topploeg, maar in die tijd toch ook nog een buurtclub. De meeste jongens kwamen uit Amsterdam-Oost, vaak uit de Watergraafsmeer. Jany ging met zijn ouders en zus rond 1930 in Betondorp wonen, een wijk die toen een half decennium oud was. Hij woonde er tot 1943, het jaar van zijn eerste doelpunt voor Ajax 1. Vanaf augustus 1943 woonden hij met echtgenoot Loes op de hoek Hogeweg Bredeweg op een etage. Nu heet dat een appartement, er zitten een tandarts en een juwelier onder. In augustus 1988 verhuisden ze terug naar het ouderlijk huis in Betondorp. Ze pendelden dus heen en weer tussen Betondorp en de centrumkant van de Middenweg. Een weg meer midden dan de Middenweg middelt er niet met aan de ene kant De Meer en de arbeiderswijk Betondorp en aan de andere kant richting centrum de statige avenue met het landhuis Frankendael en het Regthuys die buiten Amsterdam bezienswaardig zouden zijn. In Betondorp waren kerken en kroegen taboe, aan de andere kant van de Middenweg lag dat anders.
De familie van der Veen was een ander milieu dan dat van de meeste tieners in de jeugdelftallen. Van der Veen was voordat hij in 1961 in vaste dienst kwam bij Ajax, typograaf, vormgever van gedrukte teksten, ook wel letterzetter, een nu uitgestorven beroep. Het paste bij de familie. Zijn oom Ybele Geert van der Veen was voor de oorlog directeur van De Arbeiderspers, toen een groot conglomeraat van linkse weekbladen, kranten en drukkerijen. De familie was rood of nog roder, communistisch. Enkele weken na de Duitse inval stapte de NSB’er Meinoud Rost van Tonningen het hoofdkantoor van de Arbeiderspers binnen om de boel over te nemen. Ybele Geert zag zijn levenswerk ineenstorten. De avond van dezelfde dag liep hij naar boven in het Arbeiderspers gebouw en hing zichzelf op.
Cruijff en Keizer kwamen ook wel eens op maandag langs. En Johan had niet alleen voetbalinteresse. Los dat Van der Veen de vaderfiguur was die Cruijff niet meer had, had hij ook een oogje op Loes.