Nog meer herinneringen aan de Indische Buurt (23)

Havens Oost
Van de Ertskade gaande over de strekdam naar het K.N.S.M.-eiland had je aan het einde van de strekdam gelijk links het gebouwtje waar de S.H.B. (Samenwerkende Haven Bedrijven) gevestigd was. Daar bevonden zich de administratie, materiaal en kledingmagazijnen. Van daaruit werden de havenarbeiders naar de een of andere haven en schip gezonden (waar de arbeiders werden ingeënt).

Recht tegenover het gebouw van de S.H.B. had je een gebouwtje wat volgens mij van de havendiensten was waar o.a. artsen aanwezig waren. Ze hebben bij mij enkele medische ingrepen moeten verrichten vanwege ongevallen.

Links van de Surinamekade had je de A.H.B. (Amsterdams Haven Bedrijf) en rechts van de Surinamekade de K.N.S.M., die hoofdzakelijk naar de West en de Middelandse zee voer. Links had je de V.N.S. (Verenigde Nederlandse Scheepvaart) die o.a. de Oostkust van Afrika en Australië aandeed.

Tegenover wat nu de passagiersterminal heet had je vroeger de z.g. Klompenlloyd. Die voer op Frankrijk, Engeland, Ierland, Schotland en Duitsland. En verzorgde lijndiensten voor de K.N.S.M. die ook binnenvaartschepen had (gemotoriseerd) en Maatschappij ‘Roggebrood’ genoemd werd. Die ging ook naar Duitsland over de Rijn.
Zo had je Rederij Vinke & Co. En vele andere o.a. H.S.M. (Hollandse Stoomboot Maatschappij). Kortom: een drukte en gedoe in de havens totdat ze zich naar de Havens West verplaatsten.

Veldslag of slagveld?
Ik weet nog dat ik na mijn tijd bij de Rijnvaart, toen ik bootwerker was geworden (gediplomeerd), op vrijdagmiddag mijn loonzakje op kon halen bij het kantoortje aan het eind van de verbindingsdam aan de linkerkant tegenover de ingang van de K.N.S.M. Zo’n kantoortje had je ook aan de Tasmanstraat, naast de pontweg op de hoek en een scheepshelling.
Als sommige bootwerkers hun zuurverdiende geld ontvangen hadden gingen ze de bloemetjes buiten zetten in de kroegen in de Tasmanstraat tegenover het kantoor. In Oost waren er ook genoeg. De mannen werden niet alleen dronken, maar ze raakten ook met kaartspelen (poker) geld kwijt. Als ze daar een paar uur geweest waren kwamen hun vrouwen hen aan hun haren ophalen (schreeuwend en wel). Menig forse bootwerker veranderde dan in een zak slappe was (mijzelf gelukkig nooit overkomen).

Stadsreiniging
Op het Zeeburgerpad bevond zich tussen de ‘kippenbrug’(naast de spoorbrug) en de Funenkade een terreintje ten behoeve van de Stadsreiniging. Daar lagen de vuilnisschepen (open vierkante bakken). Er stond ook een klein hijskraantje dat de volle bakken van de vuilniswagens aftilde en op de vuilnisschepen plaatste. De volle geladen schepen werden naar de vuilverbranding in Amsterdam Noord gebracht.
Tijdens het aan- en afmeren stond ik altijd te kijken en bewonderde de stuurmanskunsten van de schipper: ‘op tijd gas geven of verminderen’ zodat die bakken niet doorschoven in het water. Bij het onderdoor varen van een brug (Czaar Peterstraat) namen ze de bocht zodanig dat die bakken niet vastliepen bij het bruggenhoofd. Meestal kwamen ze vier volle bakken halen en brachten vier lege bakken.

Omgeving Veemarkt
Als je de Molukkenstraat uitliep over de twee bruggen de Veelaan op kreeg je links de ingang van de veemarkt. Het terrein had in het midden een gebouwtje waar de handelaren koffie dronken en hun administratie deden. Op het terrein bevonden zich vierkante vakken met houten hekken waar de schapen en koeien in gedreven werden.
Tegenover het laad- en losperron op de Cruquiusweg had je links de stallen en het huis van de veearts. Als je van de andere kant kwam (Celebesstraat) moest je de splitsing Borneostraat/Zeeburgerdijk oversteken en dan die 2 houten bruggetjes oversteken (kippenbruggetjes) en dan bij de Cruqiuskade het hoge kleine gebouwtje (seinpost van de spoorwegen) voorbij en dan rechts de brug weer over.

••••••••••••••••••••••••••••••••••

► Nog meer herinneringen aan de Indische Buurt - Bertus van Vliet vertelt verder ◄

21 - Over Koninginnedag, keilen en natuur
22 - Over de wasdag, Klaas Vaak en een koekoek
23 - Over de havens Oost, vuilnisschepen en Veemarkt
24 - Over vogels, vissen en wijnzuurkool
25 - Over pannenkoeken bakken, Koninginnedag en tropische vissen