Ontferm je over een naam

Oosterparkbuurt

Kunstenares Ida van der Lee wil een collectief herdenkingsmonument maken voor de meer dan 5500 Joden die voor de oorlog in de Oosterparkbuurt woonden en die grotendeels weggevoerd en vermoord zIjn. Via de website www. joodsmonument.nl spoorde zij de namen en adressen op. Haar bedoeling is om elk individu persoonlijk te herdenken en zij roept mensen op om middels het maken van een naambordje - dat symbolisch geplaatst wordt op het vroegere adres - de naam voor vergeten te behoeden.

4 mei 2012. . .<br />De plattegrond wordt gevuld met naambordjes.<br />Foto: Ida van der Lee

4 mei 2012. . .
De plattegrond wordt gevuld met naambordjes.
Foto: Ida van der Lee

Alle rechten voorbehouden

Met deze oproep wilde Ida van der Lee mensen inspireren om mee te doen aan haar project dat zowel op 4 mei 2012 als op 3 juni 2012 plaats vond op het Kastanjeplein.

Beide dagen is het koud en regenachtig, op het plein staan tafels onder afdakjes, op de grond is een plattegrond van de buurt uitgelegd met behulp van houten latjes. Bij het eerste tafeltje kunnen mensen een of meer namen uitzoeken van een lijst en ze krijgen dan een plankje; de bedoeling is dat ze daar een naambordje van gaan maken.
Ik hoor een vrouw zeggen; " ik kies voor een alleenstaande, die worden zo vaak vergeten ". Een andere vrouw: “ik kies voor een moeder en dochter omdat ik net de tentoonstelling in het Gemeente Archief heb bezocht over al die weggehaalde kinderen”. Eenmaal bezig met haar naambordje gebruikt ze een gevlochten streng om de band tussen moeder en kind te symboliseren. Sommige mensen kiezen vooral op het adres, zoals iemand uitlegt; “ik heb vroeger gewoond in een huis in de 3e Oosterparkstraat tegenover een huis waar een Davidster zat ingemetseld in de stenen buitentrap. Ik stel me zo voor dat de Joodse bewoners daar uit hun raam hebben gekeken en het huis hebben gezien waar ik later heb gewoond”.Diverse families zoeken op of het huis waar ze nu wonen misschien voorkomt op de lijst, ze weten niet wie voorheen in hun huis heeft gewoond en soms zijn dat inderdaad Joodse mensen. Dat inspireert sommigen om te gaan zoeken naar de gegevens van deze mensen. Een oudere vrouw pakt een heel stapeltje namen en zegt dat ze er niet over wil praten, het gaat om namen van familieleden die zijn vermoord : “ ik kan er niets creatiefs mee, ik ga alleen de namen opschrijven en de bordjes neerleggen ”. Ze legt de naambordjes neer aan de Transvaalkant van de plattegrond.

Na het uitzoeken van de naam/namen gaan de mensen langs bij een tafeltje met een begeleider die de deelnemers vraagt om de tijd te nemen; om stil te staan bij wat ze gaan doen en daarna volgt de werktafel. Hier liggen de materialen waarmee de naambordjes worden gemaakt, materialen als verf, stiften, lijm, lettersjablonen, stoffen, afbeeldingen, glittertjes enzovoort. Er zijn materialen die een associatie oproepen zoals zijde dat voor een van de deelnemers een veilig bed symboliseert. Twee vriendinnen kiezen voor een stof met afbeelding van een kussend paartje; “omdat het om liefde gaat en blauw is een Joodse kleur”.
Het volgende onderdeel van het project is langsgaan bij een tafel waar een van de medewerkers vraagt naar de belevingen die het maken van de bordjes heeft opgeroepen, men kan ook woorden kiezen zoals ‘mededogen’ of ‘verdriet’ uit een glazen carrousel en aan de hand van die woorden uitdrukking geven aan emoties. Vooral mensen die zelf de oorlog bewust hebben meegemaakt komen met verhalen, een 87 jarige vrouw : “ik stond bij het Concertgebouw te wachten op de tram toen ik zag dat er mensen ingeladen werden in een vrachtauto, er was een vrouw bij met een nauwe koker rok, zij kon niet goed de instap maken en werd er toen maar ingeschopt. We zagen het en deden niets “. Een jonge man met een dochtertje vertelt hoe hij getroffen wordt door het besef dat hele gezinnen werden weggehaald en dat de kinderen vaak het eerst werden omgebracht.
Tenslotte wordt het project afgesloten door het neerleggen van het naambordje terwijl er een bel wordt geluid en de deelnemer de naam hardop zegt “ Opdat de namen niet vergeten worden “.

Alle rechten voorbehouden

605 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Kastanjeplein. Deelnemers tijdens het maken van het naambordje.<br />Foto; Ida van der Lee, 2012

Kastanjeplein. Deelnemers tijdens het maken van het naambordje.
Foto; Ida van der Lee, 2012

Alle rechten voorbehouden
 Foto: Ida van der Lee.2012

Foto: Ida van der Lee.2012

Alle rechten voorbehouden
Namen en nummers. .<br />De naambordjes illustreren hoeveel Joodse mensen hier vroeger woonden.<br />Foto Ida van der Lee, 2012

Namen en nummers. .
De naambordjes illustreren hoeveel Joodse mensen hier vroeger woonden.
Foto Ida van der Lee, 2012

Alle rechten voorbehouden

Geen reacties

Voeg je reactie toe