Nog net geen 5 jaar was ik op 5 mei 1945. We woonden op de Linnaeushof, met uitzicht op de indrukwekkende Kropholler kerk “De Martelaren van Gorkum”, die tegenwoordig de Hofkerk wordt genoemd. Er was die dag opwinding en blijdschap alom. Mijn ouders stonden buiten opgewonden met de buren te praten. Met mijn zusje stond ik voor het raam te kijken, te jong om te beseffen wat er nu toch aan de hand was.
Plotseling begonnen de klokken van de kerk te luiden; dat prachtige geluid van kerkklokken dat ik voor het eerst in mijn nog jonge leven hoorde! De indruk die dat op mij maakte ben ik nooit vergeten. Ook nu nog, 75 jaar later, denk ik terug aan dat moment altijd wanneer ik kerkklokken hoor luiden.
Maar hoe was het mogelijk dat die klokken luidden? Waren niet alle kerkklokken geroofd door de Duitsers om als kostbaar brons te worden gebruikt voor de Duitse oorlogsindustrie? Dat de Martelaren, zoals we de kerk kortweg noemden, zijn klokken nog had hadden we te danken aan die eigenwijze en lastige pastoor Zoetmulder. In 1939 liet de Rijksinspecteur voor Bescherming van Schatten van Kunst en Wetenschap een inventarisatie maken van alle klokken in Nederland. Maar daar kenden ze Zoetmulder niet! Die zei: “die klokken zijn niet van mij, niet van de parochie, maar van God! Ze worden dus níet geïnventariseerd.” In juli 1942 gaf Seyss-Inquart het bevel om, met die inventarisatie in de hand, alle klokken uit de torens te halen. De bisschoppen protesteerden fel maar vergeefs. Dat de Martelaren ook klokken had wisten de Duitsers dus niet! Bovendien zijn ze vanaf de straat niet te zien. De monumentale klokken en carillons in de stad werden gespaard, de andere kerkklokken geroofd, behalve die op de Linnaeushof!
Pastoor Zoetmulder heeft dat moment van zijn triomf op 5 mei 1945 niet meer mogen meemaken. Hij overleed in 1942. Bij zijn overlijden noemde bisschop Huibers van Haarlem hem “een lastige heilige”. Een eretitel, lijkt me zo!
