06 september 1928

14 september 1928

De plechtige inwijding der Synagoge

De synagoge (van architect Baars) aan de Linnaeusstraat werd in 1928 geopend.

Op zondag 20 juni 1943 was de laatste en grootste razzia in Zuid en een deel van Oost. Daarna stond de synagoge leeg en werd sindsdien leeggeroofd en kapotgemaakt, waarschijnlijk zowel door nationaal-socialisten als door buurtbewoners die behoefte hadden aan hout voor hun noodkacheltjes.

Aan de buitenkant leek het pand ongeschonden, maar van binnen was het een ruïne. Geld voor restauratie had de Nederlands-Israëlietische Hoofdsynagoge niet, zoals zoveel van de Amsterdamse synagoges na de oorlog als een bouwval bleven staan. De overgebleven religieuze joden in Oost kwamen bijeen in de vroegere bijsynagoge in een vleugel van het gebouw, destijds bedoeld voor weekse diensten.

Later functioneerde er een nieuwe, kleinere synagoge aan het Oetewalerpad en werd de sloop in 1962 , ondanks hevig verzet, toch doorgezet.

Architect Mart Stam – na de oorlog in de ban van Oostblokarchitectuur – ontwierp voor de plek een flatgebouw voor alleenstaanden (1966) dat er nog altijd staat. Een groter contrast tussen zijn niksige gebouw en de intimiteit van de vooroorlogse synagoge is nauwelijks denkbaar. Het stadsdeel is nu van plan in het Polderweggebied, dat drastisch op de schop gaat vanwege de herinrichting van het oude terrein van de Oostergasfabriek, een gedenkteken te plaatsen ter herinnering aan de fraaie synagoge van voor de oorlog. Een terecht eerbetoon aan een bijzonder gebouw.

Voor de tekst van het hele artikel in Ons Amsterdam ga naar Synagoge

Jo Haen

Bron: Ons Amsterdam - maart 2007.

----------------------------------

Off topic (uit de Privé):

Pal aan de overkant op Linnaeusstraat 72-2 woonde het ouderlijk gezin van Robert de Nijs (1942)
In aug. 68 verhuist hij voor een jaar naar Bergen op Zoom,
woont daarna tot dec. 72 op Gooioord.

Leon de Laat