Gereformeerd zijn in de Indische Buurt

Verteller: Betty Roubos
Ceramplein, Funenkade, Indische Buurt

Bij molen ‘De Gooijer’ herinnert alleen de Funenkade aan de plaats waar de kerk ongeveer stond.

 De Funenkade (2004) met uitzicht op de Indische buurt. Hier stond ooit de Funenkerk dat bezocht werd door de gereformeerde bewoners van de Indische buurt.

De Funenkade (2004) met uitzicht op de Indische buurt. Hier stond ooit de Funenkerk dat bezocht werd door de gereformeerde bewoners van de Indische buurt.

Alle rechten voorbehouden

De moeder van Betty werd in 1916 geboren in de Czaar Peterstraat. Zo’n keurige Amsterdamse winkelstraat met rijzige huizen. Er bestond een grote binding tussen dit deel van Kattenburg en de Indische buurt. Misschien kwam dat door de gereformeerde Funenkerk die precies tussen beide buurten in lag. De ‘doleantiekerk’ werd met giften gebouwd na de afscheiding in 1886 van de Nederlands Hervormde Kerk en op 28 juli 1889 in gebruik genomen. Betty heeft nog een boekje van het 75-jarig bestaan van de kerk dat ‘Herinneringen aan en rondom de Funenkerk’ heeft. Architect Tjeerd Kuipers bouwde dit kerkgebouw met indrukwekkende bogengalerijen. Het leek wel een kathedraal. Maar bij molen ‘De Gooijer’ herinnert alleen de Funenkade aan de plaats waar de kerk ongeveer stond. Het gebouw is in 1973 gesloopt. Gereformeerden uit de Indische buurt vormden de kerkgemeenschap. Ook Betty ging als kind naar deze kerk en zij trouwde er. De kerk had zelfs een bijgebouw in de Tweede Atjehstraat. Zij vertelt verder over de buurt van haar jeugd: "De Indische Buurt heb ik ervaren als een echt buurtje. Je wist alles van elkaar. Er werd op je gelet. Bij een trouwerij of een begrafenis of wat dan ook, de hele straat was erbij betrokken. Waagde je het bijvoorbeeld op 4 mei bij de dodenherdenking door te lopen, dan werd je achteraf zowat gekielhaald. De dodenherdenking op het Ceramplein was een echt buurtgebeuren." Dat is begrijpelijk want in het herinneringsboekje van de Funenkerk staat over de jodenrazzia’s rond het Muiderpoortstation in 1942: "We ervoeren van heel dichtbij de orgie van het goddeloos régime.

 De Funenkade toen de Funenkerk er nog stond.<br />Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

De Funenkade toen de Funenkerk er nog stond.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Alle rechten voorbehouden
 Een oude foto van de Czaar Peterstraat: door de Funenkerk bestond er een grote binding tussen dit deel van Kattenburg en de Indische buurt.

Een oude foto van de Czaar Peterstraat: door de Funenkerk bestond er een grote binding tussen dit deel van Kattenburg en de Indische buurt.

Alle rechten voorbehouden
 Molen de Gooijer aan de Funenkade (2004)

Molen de Gooijer aan de Funenkade (2004)

Alle rechten voorbehouden
 Het herdenkingsmonument op het Ceramplein in 2004: nog altijd wordt hier op 4 mei herdacht.

Het herdenkingsmonument op het Ceramplein in 2004: nog altijd wordt hier op 4 mei herdacht.

Alle rechten voorbehouden
 Het herdenkingsmonument van en voor  Karel Appel bij Muiderpoortstation (2004)

Het herdenkingsmonument van en voor Karel Appel bij Muiderpoortstation (2004)

Alle rechten voorbehouden

Alle rechten voorbehouden

14017 keer bekeken

41 reacties

Voeg je reactie toe
Visitor

Hille Dijkstra

Heel leuk om deze foto's en verhalen van de Funenkerk te zien. Ik ben namelijk koster geweest van de Funenkerk van 1968-1971. Was ook de koster tijdens de Huwelijksdienst van Betty Roubos. Het was voor mijn vrouw en mij een bijzonder groot en spannend gebouw. In een leuke buurt van Amsterdam.

Visitor

Herman van Eekelen

Dineke vroeg zich in een reactie op de vraag naar het gebruik van energiemeters in der tijd af, waar deze precies voor waren. In het huis waar ik geboren ben, Pieter Vlamingstraat 39 2-hoog, hadden wij ook zulke meters. Er was een groenemeter voor de stroom en een rode voor het gas. In die meters kon men een munt doen en die moest dan worden doorgedraaid om zodoende voor enige tijd stroom of gas te kunnen gebruiken. De 'lichtpenningen' zoals wij die noemden, waren zo groot als een ouderwetse rijksdaaldermunt, alleen was hij dunner uitgevoerd. De gasmunten waren er in twee formaten: dikke en dunne. Voor de dikke munt kreeg je langer gas dan voor de dunne, dus als er weer eens tekort geld was, dan moest ik een dunne penning gaan halen bij de kruidenier of bij het GEB aan de Hoogtekadijk. Er zat bij de gaspenningen inderdaad een ronde uitsparing aan de zijkant (zal met het mechanisme te maken hebben gehad denk ik).
De opmerking van Henk Penseel dat het bijschrift bij de foto van de Funenkade niet helemaal klopt is juist. Waar je tegenaan kijkt is namelijk de achterkant van de Zeeburgerdijk en het gebouw dat uitsteekt is "Ons Huis". Mijn Tante woonde er jaren op nummer 13 2-hoog, recht tegenover de wat toen de SOV kantine van het bodecentrum was. Vanuit haar (halve) woning keek ik regelrecht op het huis waar ik woonde. Ik keek dus vanuit ons huis direct op de Funenkade met de kerk, het badhuis, de molen en de haringman naast de brug. Deze man had de bijnaam "de Vlek" omdat hij een zogenaamde wijnvlek in z'n gezicht had.
Tegenover deze haringman was bioscoop 'De Odeon" waar ik op zondagmiddag naar de film mocht voor een paar centen. Lekker kijken naar Roy Rodgers, de Dikke en de Dunne, Dean Martin of Eddy Constantine. En in de pauze een zakje chips van Van Dam kopen waar toen het zout nog apart in een blauw papieren puntje was verpakt. Als je geluk had, kwam er in de pauze iemand een demonstratie "Jojo" geven. De portier die bij De Odeon stond nam het niet zo nauw wat leeftijd betrof. Ik weet nog goed dat ik destijds verkering had met een meisje dat een halfjaar ouder was. We gingen naar die zelfde Odeon op zondagmiddag en kregen een plaats op de achterste rij van het voorste gedeeldte van de zaal. Als je binnen kwam keek je dus tegen onze rug aan. Komen daar opeens twee heren de zaal binnen en werd mijn meisje verzocht om de zaal te verlaten omdat ze nog geen veertien jaar zou zijn. Moet je nagaan, ik was dertien en een half en zij ruim veertien. We hebben uiteindelijk allebei de tent verlaten, maar ik heb wel nog een week moeite moeten doen om haar er van te overtuigen dat ze er echt ouder uitzag. Ze was diep gekrenkt, kun je begrijpen! Al met al zaten we er twee weken later weer en toen ging alles gelukkig weer goed. Mooie tijd!

Visitor

Cees Meester

Ik ben hier getrouwd, in 1970 (op 16 oktober) in de Funenkerk bij dominee Albertse Baas.

Visitor

Rijk Nagel

Denk dat het gaspenningen waren. Je kocht ze gelijk met de boodschappen bij de kruidenier. Ze leken op een gulden met een klein rondje uit de rand. Als eentje in de meter ging moest je hem doordraaien. Eens in de zoveel tijd kwam iemand van het gasbedrijf de meter legen. Mvg, Rijk Nagel

Visitor

Fina Buyen van Weelderen

Yvonne als je dit leest neem even kontakt met me op mijn e-mailadres is: buyenvanweelderen@tiscali.nl
Verder heb ik een paar hele mooie foto's van de Funenkerk gevonden, als iemand daar belang bij heeft, mag die ook e-mailen!

Visitor

Yvonne A.

Dank je Fina voor het archiefadres, ik ben daar ook al geweest :-) Jammer dat nr. 35 niet meer bestaat, eigenlijk geen wonder want het werd gebouwd in 1902. In gedachten kan ik nog altijd de muffe geur ruiken in het trappenhuis. Jaren geleden gingen wij met onze twee kinderen in Amsterdam naar een restaurant waar mijn man en ik (1956) voor het eerst hand in hand zaten :-) We komen daar... weg restaurant. Ik ben in de Vespuccistraat geboren, gelukkig is die er nog :-)

Visitor

Fina Buyen van Weelderen

Ik wil wel een foto maken, maar helaas is de 1e Atjehstraat nr. 35 al een tijd geleden afgebroken. Een tip: kijk een bij de beeldbank van het gemeentearchief, daar staan heel veel (oude) foto's (www.gemeentearchief.amsterdam.nl). Veel succes Yvonne, ik zal ook even in de oude foto's neuzen of ik toevallig nog een foto heb uit die tijd!

Visitor

Yvonne A.

Mijn nicht en ik zijn beiden bijna 67 jr. oud en hebben veel herinneringen aan het logeren bij onze opa en oma in de 1e Atjehstraat 35 1-hoog. De kast in de tussenkamer bevatte speelgoed en boekjes (Piggelmee) voor de kleinkinderen. Zij kan zich ook niet herinneren of de rode meter in het voorkamertje voor gas of licht was. Ze zei wel dat de meter een geluid maakte. Beneden links was een sigarenzaak en aan de overkant een melkboer. Opa en Oma hadden een koekoeksklok in hun slaapkamer hangen. Zogauw dat vogeltje uit zijn huisje kwam vlogen we allemaal naar de slaapkamer. Op de 3e verdieping woonde een familie met twee zonen. Een zoon was zwaar gewond in een motorongeluk en werd invalide. Nu heb ik het over zo'n 55 jaar geleden. Kan iemand voor mij een digitale foto maken van hun huis? Ik woon al 43 jaar in de VS. Met mijn computer duik ik graag het verleden in. Yvonne

Visitor

Fina Buyen van Weelderen

Nog even een reactie op Paul Snijders: ik heb het nagevraagd bij familie en mensen die toen al in de buurt woonden. Die dominee van de Funenkerk zou volgens hen niet gericht zijn doodgeschoten door de Duitsers. Volgens diverse bronnen zou hij door een verdwaalde kogel zijn geraakt. Wel was hij aangesproken op zijn teksten, maar daar is verder nooit iets mee gebeurd.

Visitor

Fina Buyen van Weelderen

Helaas weet ik niet meer wie er op nummer 35 woonden. Recht tegenover ons was het pand dat in de jaren 70 afbrandde en waarin een ouder echtpaar omkwam. Dat was niet zo'n leuke herinnering. Het gebouwtje van de Funenkerk was aan de even kant en liep door tot in de 2e Atjehstraat, later zat er een fysiotherapeut in geloof ik, en het gedeelte aan de 2e Atjehstraat is nu gewoon een woonhuis. (Ik woon nu in de 2e Atjehstraat en kijk via de tuinen op het huis waar ik als kind woonde.)
Ook heb ik vanavond even gebeld met een oude buurman, die er al langer woonde dan ik en toen al wat ouder was, dus meer herinneringen had. Volgens hem waren die meters waar die penningen in moesten en voor gas en voor electriciteit. Hij vertelde dat je een soort pre paid gas en licht had in die tijd. Je kocht muntjes bij het geb. en die deed ja dan in dat apparaat, en waren de muntjes op had je ook geen gas en licht meer. Dit soort verhalen kende ik ook wel van mijn vader, die woonde in zijn tienerjaren op Kattenburg, maar ik heb het zelf niet meegemaakt.
Ik ben in 1962 geboren en toen ik 1,5 jaar oud was kwam ik in de 1e Atjehstraat te wonen. Dus erg veel herinneringen heb ik niet aan die eerste tijd. Wel leuk om al die verhalen zo te lezen.

Dineke Rizzoli,

Dineke

Ik denk dat het gaspenningen waren. Wie weet het zeker? Interessant om te weten. Mooi verhaal van Fina Buyen!

Visitor

Yvonne A

Betreffende het arikel van Fina Buyen van Weelderen:mijn Opa en Oma woonden in de 1e Atjehstraat 35 1-hoog tot 1960. In de kleine voorkamer was een rode meter waar penningen ingedaan moesten worden. Was dat voor gas of electriciteit? Vanuit de huiskamer konden we de goederenwagons zien voorbijrijden

Visitor

Fina Buyen van Weelderen

Ja ik herinner me de Funenkerk ook heel goed. Ik woonde in de 1e Atjehstraat op 32. We gingen elke zondag 2 keer naar de kerk, 's morgens en 's avonds, toen ik klein was. Mijn vader zijn hele familie was er dan ook. Een van de verhalen die ik altijd hoorde van mijn ooms en tantes en mijn ouders was hetvolgende: mijn opa en oma en hun kinderen zaten altijd op het balkon, wij gewoon in de kerk beneden. Op een zondag had de dominee (ds Kunst geloof ik) het over Orpa en Ruth. Nou had ik dat dus niet goed verstaan en ik dacht dat die man opa en ruth zei. Nu heette niemand in mijn familie zo, dus gilde ik naar boven: "Opa die man heb het over je, maar wie is Ruth nou?" En dan besluiten ze met: 'iedereen kon er gelukkig om lachen'.
Ik ben van 1963 tot de sluiting daar elke zondag geweest.
Verder was het gebouwtje in mijn jeugd in de Atjehstraat vlakbij het pleintje naast de melkboer. Er werden daar clubjes gegeven. Ik herinner me dat ik als klein meisje op een handwerkclubje zat, waar ik dan altijd het goede voorbeeld moest geven, want ik was van de kerk. Later zat ik op een avondclubje waar we van alles en nog wat deden, dat was wel heel leuk. En ook nog op een kinderkoor gezeten die oefende in dat gebouwtje, daarvan herinner ik me de jaarlijkse uitvoering met een stel andere koren in het concertgebouw. "Het koor van octava, de jeugd van octava enz. enz." Al met al hele leuke herinneringen. Ik kerk nu al jaren in de Elthetokerk in de Javastraat.

Dineke Rizzoli,

Dineke

Betty Roubos heeft een overzicht van de geschiedenis van de kerk aan het Amsterdams Historisch Museum doen toekomen. Wellicht staat daar wat in over de dominee. Groet, Dineke

Visitor

Paul Snijders

Klopt het dat er in de Funenkerk een dominee Van 't Veer stond, die door de Duitsers in 1944 is vermoord vanwege de toon van zijn preken in de Funenkerk?

Visitor

Jos Zuijderwijk

Inderdaad, de Czaar Peterstraat stond nogal apart, historisch gezien en zeker in de beleving van de 'Eilanders' . Het is later gebouwd. Ook de Eilanders onderling vormden sociografisch aparte gemeenschappen. Iets wat we nu nauwelijks meer kunnen voorstellen. Dat hing ook vaak samen met het gezamenlijk optrekken in en naar het vaak onregelmatige zware werk in de havens en werven.

Visitor

Roel Tillart

Een mooi verhaal en prachtige reacties. Ik werd getroffen door de opmerking dat de Funenkerk een bijgebouw had in de 2e Atjehstraat. Ik woonde daar van 1936 tot 1940 op nummer 53 en later op 46, maar ik kan me zo'n gebouw niet herinneren. Wel was er vlakbij nummer 53 een zaaltje waar weleens lichtbeelden werden vertoond met een sterk christelijke inslag. Is dat wat je bedoelde?

Dineke Rizzoli,

Dineke

Fijn dat er correctie komt op de benoeming van de straten. Ik wist het kennelijk niet goed. Dank.

Visitor

Lammie Fokkens

De Czaar Peterstraat was volgens mij niet een deel van Kattenburg. De Oostelijke eilanden begonnen bij de Marinekazerne met als eerste Kattenburg, dan Wittenburg en daarna Oostenburg. Pas helemaal aan het eind was de Czaar Peterstraat. Deze buurt werd in de volksmond de Czaar Peterbuurt genoemd. Zelf heb ik 17 jaar op Kattenburg gewoond en een korte tijd in de Wagenaarstraat.

Dineke Rizzoli,

Dineke

Inderdaad, de foto is meer richting Indische Buurt.