De geboorte van Station Amsterdam Amstel en Muiderpoort

Amsterdam onderging in de late jaren '30 van de vorige eeuw een ware transformatie met de realisatie van twee iconische treinstations: Amsterdam Amstel en Muiderpoort. Deze projecten, voltooid in 1939, markeerden een keerpunt in de bereikbaarheid van de stad, met name de verbindingen naar het oosten.

Een Stad Verstikt door Spoorbomen
Voor de komst van deze stations kampte Amsterdam Oost met ernstige verkeersproblemen. Vooral de Indische Buurt leed onder de vele spoorwegovergangen. Dagblad Het Vaderland beschreef de situatie in oktober 1939 als volgt: "In heel Amsterdam Oost waren de spoorbanen hinderpalen voor het verkeer en niet zo weinig ook. De verbinding van de Indische buurt bijvoorbeeld ondervond reusachtige hinder van de lijn en de talrijke overwegen waren eigenlijk veel meer gesloten dan open. Het was gansch geen zeldzaamheid als een overweg een kwartier en langer gesloten bleef om na luttele minuten voor het verkeer vrij te zijn geweest, dat zich natuurlijk had opgehoopt, weer een even langen termijn gesloten te worden."

Een Monumentale Operatie
Na jaren van getouwtrek en onderzoekscommissies sloegen de Spoorwegen en de gemeente Amsterdam in 1926 eindelijk de handen ineen. Het resultaat was een grootschalig project dat maar liefst 28 miljoen vooroorlogse guldens kostte, wat in onze tijd overeenkomt met ruim 170 miljoen euro.
De operatie omvatte de sluiting van het Weesperpoortstation, dat een obstakel was geworden voor het groeiende autoverkeer. Daarnaast werden alle rangeerterreinen samengevoegd tot één centraal emplacement in de Watergraafsmeer. Een cruciale verbetering was de scheiding van de spoorlijnen richting Hilversum en Utrecht, waardoor treinen vanuit het Centraal Station elk hun eigen traject kregen.

Ruimte, Licht en Moderniteit
De nieuwe stations, Amstel en Muiderpoort, waren toonbeelden van moderniteit. Het dagblad Vaderland beschreef de stations met woorden als "ruimte, licht en lucht."

* Muiderpoort:
  * Het station verwelkomde reizigers met een ruim voorplein
     en een indrukwekkende hoofdingang.
  * Binnen bevonden zich een grote hal met loketten, winkels
     en andere voorzieningen.
  * De tunnels naar de perrons waren ruim en licht.

* Amstel:
   * Het Amstelstation imponeerde met een enorme hal, destijds
      waarschijnlijk de grootste van Nederland.
   * De hal bood plaats aan loketten, winkels, een EHBO-post en
      diverse andere faciliteiten.
   * Ook het Amstelstation had ruime tunnels die naar de perrons leidde.

Een Bittere Nasmaak
De opening van de stations in oktober 1939, exact een halve eeuw na de opening van het Centraal Station, leek het begin van een gouden tijdperk. Echter, de Tweede Wereldoorlog gooide roet in het eten. Ironisch genoeg maakten de Duitsers als eerste gretig gebruik van de nieuwe oostelijke verbindingen. En nog wranger: Muiderpoortstation werd in de oorlogsjaren een sinister symbool van de Holocaust, van waaruit duizenden mensen werden gedeporteerd naar concentratiekampen.
Deze stations, gebouwd met de belofte van vooruitgang en verbinding, dragen nu een complexe geschiedenis met zich mee, waarin hoop en tragedie onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

[bron:Historiek.net]